کمک‌های اولیه روانشناختی (Psychological first aid (PFA))

امروز صبح وقتی می‌خواستم اخبار رو نبینم، باز هم دیدم. وقتی می‌خواستم فکر نکنم، باز هم فکر کردم. وقتی می‌خواستم شجاع باشم ترسیدم. وقتی باید آروم می‌بودم، دست و پامو گم کردم. بعد، باید برمی‌گشتم سر کار. بدون تصویری از آینده، بدون اینکه درخواست کمک کنم!

بیشتر ماها یاد نگرفتیم چطور درخواست کمک کنیم یا چطور به دیگری در بحران کمک برسونیم. پس شاید لازم باشه در چنین موقعیتی با کمک‌های اولیه روانشناختی آشنا بشیم. 

در لحظاتی که بحران، ناگهانی از راه می‌رسه، مثل جنگ، حادثه‌ی طبیعی، یا اخبار تلخ و تکان‌دهنده ذهن و بدن ما وارد حالتی از هشدار می‌شن. 

در چنین شرایطی، نه همیشه روان‌درمانگر در دسترسه، نه وقت و فضای کافی برای تحلیل احساسات. 

اینجاست که کمک‌های اولیه روان‌شناختی (PFA) معنا پیدا می‌کنه:

PFA یک روش ساده، ساخت‌یافته و غیردارویی برای حمایت از افراد در وضعیت بحرانی‌ست.

هدفش درمان نیست؛ بلکه ایجاد حس امنیت، گوش دادن فعال، و پیوند انسانی‌ست.

همین «حضور مؤثر و آگاه» می‌تونه از شدت آشفتگی روانی کم کنه و جلوی آسیب‌های بلندمدت‌ رو بگیره.

PFA بر سه اصل استواره: 

🔹 Look – دیدن: توجه به نشانه‌های نیاز روانی، تشخیص افراد آسیب‌پذیر

🔹 Listen – شنیدن: فراهم کردن فضایی امن برای بیان احساسات، بدون قضاوت یا نصیحت

🔹 Link – پیوند دادن: اتصال افراد به حمایت‌های اجتماعی، اطلاعات موثق، یا خدمات تخصصی در صورت نیاز

اگر بخوایم یه مثال بزنیم: 

وقتی یه نفر دچار اضطراب یا بی‌قراریه، شاید در حالت معمول فقط بهش بگیم: «نگران نباش!»

اما در PFA، شاید مؤثرترین کار اینه که فقط بشینیم کنارش و بگیم: «اینجام، اگه خواستی حرف بزنی، گوش می‌کنم.»

چند تا نکته رو در نظر داشته باشید: 

- کمک‌های اولیه روانشناختی برای درمان نیست، برای همراهی آگاهانه‌ست.

-  هیچ‌کس نیاز نداره قهرمان باشه، اما می‌تونه «حضور قابل اعتماد» داشته باشه.

- این کمک‌ها درباره‌ی حل مشکل نیست، درباره‌ی تحمل امن موقعیته.

یعنی کسی که شنیده می‌شه، عجله نمی‌کنه، قضاوت نمی‌کنه، و اگر کاری ازش برنمیاد، دست‌کم نمی‌ذاره تنهایی روی سرِ آدم خراب بشه.

نویسنده: عسل حسینی